بازگشت
اعزام بیشتر نیروی نظامی به افغانستان اشتباه است!
نویسنده خوشحال اصفی نویسنده خوشحال اصفی

بعد از فروپاشی نظام خودکامه­ی طالبان در سال 2001 میلادی و بر اساس توافقات بن نیروهای خارجی در چهارچوب قوای ناتو وارد افغانستان شدند. سران امریکا و انگلیس در هماهنگی با دیگر رهبران غرب، این نیروها را که در اوایل شمارشان به ده ها هزار می­رسید با امکانات لوژستیکی و مالی زیاد، اما  بدون استراتژی و برنامه­ی مشخص از پیش تعیین شده- ظاهراً به هدف مبارزه با تروریسم و دستگیری رهبران القاعده و طالبان- به افغانستان سرازیر نمودند. از آنروزها حدوداً هشت سال می­گذرد. در این هشت سال نه تنها بن لادن و ملا محمد عمر آخند دستگیر نشد، که افراد و نیروهای آنها هر روز به دامنه تصرفاتشان افزودند و مناطق و ولایات بیشتر افغانستان ناامن گردیدند؛ که حتی رهبران سیاسی غرب و فرماندهان ارشد ناتو اذعان می نمایند که وضعیت امنیتی در افغانستان وخیم شده است.

پرسشی که اکنون مطرح است اینست که در طول این هشت سال چرا نیروهای ائتلاف مبارزه با تروریسم که در رأس آن ناتو قرار دارد و زمانی از شکست پیمان وارسا که نیمی از جهان را درنوردیده بود، مست و مغرور بود، اکنون نتوانسته است در کشوری کوچکی مثل افغانستان "چند تروریست" را که تمام منابع مالی آن بلوکه شده و فعالیت رسمی بین المللی هم ندارد، شکست دهد؟ و آیا حضور این  نیروها برای تأمین امنیت و شکار تروریسم تا چه حدی مؤثر و کارا بوده است؟ اینها سوالاتیست که هم مردم و هم کارشناسان ارشد مسایل سیاسی از یکدیگر می پرسند.ا ما در این نوشته سعی خواهیم کرد، برای این پرسشها جواب پیدا نماییم.

بین سال های 2001 تا 2005 یعنی در اوایل حضورشان، این نیروها با کمک و همکاری نیروهای امنیتی افغانستان توانستند تا حدودی امنیت نسبی را در سراسر افغانستان تأمین کنند، اما بعد از سال 2005 وضعیت امنیتی در افغانستان به بحران کشانده شد. طالبان با همراهان خارجی خود یک بار دیگر جان گرفتند و دست به حملات انتحاری و ماین گذاری کنار جاده زدند. کار بجای رسید که هم اکنون گروه طالبان و همکاران شان که بیشتر از کشورهای عربی و افریقایی هستند، اکنون به عنوان یک چالش بالقوه و بالفعل در برابر نیروهای امنیتی افغانستان و ایتلاف بشمار می روند و با گذشت هر روز شدت ناامنی گسترش می باید.

اشتباهات کشورهای عضو ناتو- در رأس امریکا- در طول چند سال گذشته در جنگ با تروریسم و دهشت افگنی در افغانستان چی بوده است و چرا حالا این مأموریت در معرض شکست قرار می­گیرد.

اولین اشتباه امریکا حمله به عراق بدون ختم جنگ و مهار ساختن تروریسم در افغانستان بود. جنگ در افغانستان بطور کلی ختم نشده بود که امریکا و هم پیمانش به عراق حمله کردند. این مسأله باعث آن شد که توجه بیشتر غرب و امریکا بیشتر به عراق جلب شود و افغانستان از محراق توجه امریکا خارج شود.

یک دیگر از اشتباهات نیروهای ناتو و امریکا اینست که آنها نتوانستند در طول هشت سال اعتماد مردم افغانستان را بدست بی آورند. در شماری از عملیات های نظامی این نیروها مردم ملکی تلف شدند و این بهانه ای خوبی برای طالبان و همکارانشان بود تا نوک پیکان تبلیغات شانرا روی این مسأله متمرکز کنند.به عنوان مثال می توان به حاثه عزیز آباد شیندند در هرات، بالابلوک فرا و اخیراً حادثه چهاردره قندوز اشاره نمود.

گرچه طالبان در این عملیات ها از مردم به عنوان سپر دفاعی استفاده کردند و تبلیغات وسیعی را به راه انداختند، اما نیروهای ایتلاف هم به دلایل متعدد نتوانستد و یاهم نخواستند جلو این ذهنیت سازی طالبان را بگیرند. این موضوع باعث آن گردید که ذهنیت مردم نسبت به حضور این نیروها تغییر نماید.

یکی دیگر از علت های اصلی که مردم نسبت به حضور این نیروها در افغانستان نسبتاً بدبین شدند، عدم کارایی دولتیست که هشت سال مورد حمایت این نیروها بود. در طول این مدت بیش از 32 میلیارد دالر به افغانستان سرازیر گردید. اما مردم کمتر فواید آنرا در زندگی خود دیدند.

بازرسی و تلاشی خانه های مردم از طرف شب، عدم هماهنگی این نیروها با نیروهای امنیتی افغانستان در انجام عملیات ها، نداشتن یک استراتیژی و برنامه مشخص بخاطر پیشبرد جنگ، توجه نکردن این نیروها به زندگی افرادی ملکی، عدم توجه بیشتری این نیروها به را ه های غیرنظامی- هرچند تیم بازسازی این نیروها (PRT) کارهای بازسازی و نوسازی درزمینه سرک سازی، معارف، صحت و آبگردانها کارهای داشته و همچنان این نیروها در تقویه و تجهیز نیروهای امنیتی کشور هم از لحاظ کفیت و هم از لحاظ کمیت نقش سازنده داشته- اما آنچه که توقع می­رفت و کارهای که باید انجام  می­شد نظر به تناسب پول های کمک شده و حضور کشورهای خارجی در افغانستان تحقق نیافت.

کشورهای عضو ناتو خصوصاً امریکا در طول چند سال گذشته بیشتر بالای راه های نظامی تأکید کرده است. اعضا ناتو  نتوانستند کشورهای منطقه خصوصاً ایران و پاکستان را به این قانع بسازند که حضور ناتو در افغانستان خطر برای این کشورها نمی­باشد؛ چرا که بشتر ناامنی بخاطر حضور این نیروها در افغانستان از طرف کشورهای منطفه به وجود می­آید.

اکنون هشت سال از ماموریت نیروهای غرب و امریکا به افغانستان می­گذرد. حدود 70- 80 هزار سرباز خارجی در افغانستان سرگرم مبارزه با تروریسم  و دهشت افگنی در افغانستان هستند؛ اما بازهم با گذشت هر روز وضعیت امنیتی افغانستان به بحران می­رود. بعد از هشت سال تعدادی از کشور های عضو ناتو به این نتیجه رسیده اند که دیگر به افغانستان سرباز روان نکنند و باید نیروهای امنیتی افغانستان تقویه و تجهیز شوند. کشورهای چون آلمان، فرانسه، کاناد، ایتالیا و چند کشور دیگری عضو ناتو خواستار تعیین جدول زمانی خروج این نیروها از افغانستان شده اند. کانادا در سال 2011 م افغانستان را ترک خواهد کرد و نخست وزیر ایتالیا بعد از مرگبارترین حمله انتحاری کابل، که در آن شش سرباز خود را از دست داد، اعلام نمود که بهترین گزینه برای اعضای ناتو خروج آنها از غایله افغانستان است.

از سوی دیگر مقامات کشورهای عضو ناتو از کاهش سطح حمایت مردم شان در هراس اند؛ چون شهروندان این کشور می بینند که در طول هشت سال فرزندان شان در این کشور کشته می شوند و این تلفات روز به روز بیشتر می شود، در حالیکه نه دموکراسی وعده شده تحقق یافت و نه هم حقوق زنان که سرمداران شان به آنها نوید داده بودند، تأمین شد. سیاستمداران این کشورها تحت فشار شدید افکار مردم خود قرار دارند تا حضور سربازان شان در افغانستان کاسته و یا هم خارج نمایند. همچنان حمایت از فرستادن نیروی بیشتر به افغانستان نیز کاهش یافته است. در نظرسنجی که در امریکا صورت گرفت بشتر از % 50 مردم دیگر خواهان فرستادن نیروی بیشتر به افغانستان نیستند و از این مبارزه حمایت نمی­کنند.

اما برعکس بر­آورد که استانلی مک کریستال فرمانده امریکایی نیروهای ناتو و امریکا از وضعیت افغانستان داشته، وضعیت افغانستان را جدی خوانده، اما افزوده است که امکان دست یافتن به موفقیت در جنگ علیه تروریسم در صورت افزایش نیروهای بیشتر و داشتن امکانات بیشتر در افغانستان وجود دارد. وی خواهان افزایش نیروهای بیشتر به افغانستان شده است. این فرمانده ارشد امریکایی در پهلوی آن، خواستار توجه بیشتر به زندگی افراد ملکی شده و این موضوع را در راهبرد جدیدش مشخص نموده است.  این در حالی است که ملا محمد عمر رهبر طالبان افغانی در پیامی که به مناسبتی عید فطر به نشر رسیده است بالای خروج نیروهای خارجی تأکید کرده است.

با آنچه گفته آمدیم و بر اساس قرائین موجود و با توجه به نقاط ضعف و قوت افغانستان، افزایش نیروهای خارجی به تنهایی بازهم یک اشتباه استراتیژیک ناتو در افغانستان خواهد بود. اگر کشورهای عضو ناتو و در رأس آن امریکا می­خواهد که ناامنی در افغانستان پایان یابد، باید به سه میلیون فرد بیکار در افغانستان زمینه کار فراهم کند. برای صدها هزار جوانی که امروز سند فراغت لیسانس و بکلوریای شانرا در دست دارند، اما به هر دری میزنند تا برای خانواده­ی شان نان آور باشند، امید بدهد. به آنانیکه دست کم 12 سال درس خوانده اند و هر روز به جمع مخالفان و بیکاران می پیوندد، زمینه کار و تحصیل فراهم کند. برای لشکر بیکاران که هر روز امید شانرا نسبت به دولت و کشورهای حامی آن از دست می دهند، کار ایجاد نماید.  فقر را که 50 درصد مردم زیر خط آن قرار دارند از بین ببرند. به جای آنکه برای جنگیدن 1 سرباز خارجی پول مصرف می­شود، آنها می توانند هزینه 70 سرباز افغانی را بپردازند. اگر این مصرف بالای نیروهای امنیتی افغانستان صورت گیرد موثر خواهد بود. اداره سالم با افراد کارا، دلسوز، صادق، مسلکی و بادرایت در ولایات در مقام والی و دیگر ادارت دولتی نصب شود. نظام مرگزی باید تقویه، تجهیز و حمایت شود. یک برنامه و استراتژی مشخص بخاطر پیشبرد جنگ در افغانستان ساخته شود. فساد اداری باید از بین برده شود. اعتماد مردم باید کسب شود و سرانجام وضعیت اقتصادی مردم افغانستان رشد نماید تا آنها با متیقین شوند که این نیروها برای کمک آنها آمده اند و هدف شان مبارزه با تروریسم است.


September 30th, 2009


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
گزیده مقالات